Szesnastu Uprowadzonych
W walce z Polskim Państwem Podziemnym Sowieci nie mieli żadnych skrupułów. Liczyła się skuteczność.
Jak wyglądała organizacja i funkcjonowanie struktur konspiracyjnych na Pomorzu Gdańskim w latach 1939-1944? Jakie zadania stały przed pomorską konspiracją? Jakie miała regionalne ograniczenia?
Akcja „Polowanie”. Nieudany zamach na gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera
8 stycznia 1944 r. przeprowadzony został nieudany zamach na gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera. Znienawidzony nazista figurował na szczycie listy niemieckich dygnitarzy, mających ponieść śmierć w ramach tzw. akcji „Główki”.
Antoni Pajdak. W obronie ludzkich praw
27 sierpnia 1955 r. powrócił do Ojczyzny, po dziesięcioletniej katordze w Związku Sowieckim, Antoni Pajdak – jeden z przywódców Polski Podziemnej.
Tajna egzekucja 20 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w Wielkopolsce
Niemiecki terror był dla Wielkopolski szczególnie dotkliwy. Kraj Warty miał się stać wzorcowym okręgiem Rzeszy. Planowano więc, że obszar ten w ciągu kilku lat zostanie pozbawiony jakichkolwiek cech polskości i że mieszkający tam Polacy staną się niewolnikami pracującymi na rzecz niemieckich panów. Wielu Polaków zapłaciło najwyższą cenę za przeciwstawienie się tym zamiarom.
1943. Rok niepomyślnych znaków
Społeczeństwo polskie nie miało złudzeń, że Niemcy zdolni są do popełnienia najpotworniejszych zbrodni. Z nadzieją, ale i obawą oczekiwano więc końca okupacji. Obawy potęgował zaś fakt, iż wyzwolenie nadejść miało ze wschodu, Armia Czerwona bowiem, po zwycięstwie stalingradzkim, zaczynała przejmować inicjatywę strategiczną.
W konspiracji była postacią legendarną. Niesamowity życiorys Elżbiety Zawackiej
Jej życie to gotowy scenariusz na doskonały film wojenny. Pedagog, matematyk i profesor nauk humanistycznych, żołnierz AK, powstaniec warszawski, więzień okresu stalinowskiego. Przede wszystkim jednak legendarna kurierka, emisariuszka Komendanta Głównego ZWZ do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Jedyna kobieta w gronie cichociemnych oraz druga w historii polskich sił zbrojnych generał brygady.
W jakich okolicznościach, w jaki sposób i na jaką skalę instytucje Polskiego Państwa Podziemnego i kościoła oraz sami Polacy pomagali Żydom podczas II wojny światowej? Jakie motywy przyświecały osobom niosącym tę pomoc w obliczu zagrożenia życia?
Adam Bień. Jeden z szesnastu
Adam Bień był człowiekiem wyjątkowym – politykiem i działaczem niepodległościowego ruchu ludowego, jednym z szesnastu skazanych w moskiewskim procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, a także prawnikiem i pisarzem.
Dlaczego w Warszawie powołano podziemne władze administracyjne? Jaka była ich geneza, struktura, kompetencje oraz wzajemne relacje? Wykład z cyklu „Warszawskie wędrówki z historią”
Kres Polskiego Podziemnego Państwa
Przedstawiciele legalnych władz polskich odebrali postanowienia jałtańskie jako narodową katastrofę. Podjęcie otwartej walki z Armią Czerwoną nie wchodziło w rachubę. Nie widząc perspektyw na ujawnienie Armii Krajowej, następca „Bora”, Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, rozwiązał ją rozkazem wydanym 19 stycznia 1945 r. Nie oznaczało to jednak końca zbrojnego oporu wobec okupanta.
Kiedy i dlaczego utworzono Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej AK? Jaka była jego struktura? Kto nim kierował? Na czym polegała jego działalność? Jakie akcje organizowały oddziały Kedywu? Jaki los spotkał żołnierzy oddziałów Kedywu?
Powszechnie kojarzą się jedynie z sanitariuszkami i łączniczkami, a przecież brały udział i w walkach partyzanckich, i w dywersji; były szyfrantkami, radiotelegrafistkami, agentkami wywiadu i kontrwywiadu. O kobietach w II wojnie, ich udziale w walce zbrojnej oraz roli w Powstaniu Warszawskim
Wywiad i kontrwywiad jako element realizacji interesów Państwa walczącego o swą niepodległość. Wywiad i kontrwywiad: Polskiego Państwa Podziemnego oraz podziemia niepodległościowego po rozwiązaniu AK
Polskie Państwo Podziemne w Krakowie 1939-1945
Konspiracja, wojsko, partyzantka. Podziemie zbrojne w Małopolsce 1939–1955
Gdy we wrześniu 1939 r., jeszcze w trakcie walk frontowych z Niemcami, powstawały pierwsze konspiracyjne organizacje wojskowe, nikt nie przewidywał, że wojna potrwa kilka kolejnych lat. Tym bardziej nie spodziewano się, że walkę „aż do zwycięstwa” trzeba będzie prowadzić także w warunkach nowej okupacji – wprowadzanej rękami Sowietów i polskich komunistów.
Armia Krajowa – armia inna niż wszystkie
Armia Krajowa to niewątpliwie fenomen w skali europejskiej, powód do dumy dla każdego Polaka zainteresowanego historią własnego kraju, to wreszcie źródło, z którego etosu czerpać powinny kolejne pokolenia.
Polskie Państwo Podziemne Na Pomorzu w latach 1939–1945
Publikacja popularnonaukowa wydana z okazji 80. rocznicy (14 lutego 2022 roku) przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Zawarty w niej tekst jest skrótem wcześniejszych opracowań autora publikowanych w latach 1980–2020.
„Na szkodę Państwa Polskiego”. Emisariuszka i kurierka Elżbieta Zawacka (1909–2009)
28 listopada 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie zapadł kolejny – trzeci już – wyrok w sprawie Elżbiety Zawackiej. Najwyższy Sąd Wojskowy, rozpatrując skargę rewizyjną prokurator ppłk Heleny Wolińskiej, niezadowolonej ze zbyt niskiego wymiaru kary orzeczonej na wcześniejszych rozprawach, skazał oskarżoną „za działania na szkodę Państwa Polskiego” na dziesięć lat więzienia.
Znak Polski Walczącej
Kotwica, będąca odwiecznym symbolem nadziei, w czasie drugiej wojny światowej stała się także znakiem Polski Walczącej.
Ku rewolucji i wojnie – Korea Północna
Do października 1966 r. Korea Północna rządzona przez Kim Ir Sena brała pod uwagę pokojową formę zjednoczenia obu Korei, pomijając wojnę z lat 1950-1953, tzn. liczyła na rozkład Korei Południowej poprzez jej wewnętrzną słabość, która miała doprowadzić do rewolucyjnego wrzenia.
Decyzja
28 października 1943 r. gen. „Bór” wysłał do Londynu pilną depeszę. Domagał się w niej sprecyzowania stanowiska Rządu, jak ma postępować, jakie wydać rozkazy w momencie wkraczania Armii Czerwonej w granice II Rzeczypospolitej. Było coraz mniej czasu na dyskusje...
Bandytyzm w woj. krakowskim w latach II wojny światowej i jego zwalczanie przez konspirację
Kotwica Polski Walczącej
20 marca 1942 r. warszawiacy mijający cukiernię Lardellego zobaczyli na słupku ogrodzenia stylizowany znak kotwicy. Pojawił się wtedy po raz pierwszy, by na trwałe stać się symbolem Polski Walczącej.
Konspiracyjny NIK w latach 1942-1945. Struktury kontrolne Państwa Podziemnego
Utworzenie podziemnych struktur państwowych (Polskie Państwo Podziemne) w okupowanej Polsce spowodowało konieczność wprowadzenia ich kontroli. W 1942 r. po długich przygotowaniach i uzgodnieniach powołano do życia Sekcję Kontroli w Delegaturze Rządu na Kraj.
Długie trwanie Polskiego Państwa Podziemnego
18 grudnia 2013 r., w Garbatce-Letnisko, pracownicy Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej wydobyli powielacz, który w latach 80. XX wieku był w dyspozycji osób tworzących struktury Tymczasowej Komisji Terenowej Ruchu Oporu NSZZ „Solidarność” w Pionkach.
Czym była Armia Krajowa? Jaka była jej rola w Polskim Państwie Podziemnym? Czym wyróżniała się spośród innych konspiracyjnych formacji w Polsce i w Europie?
Historycy o Armii Krajowej - debata
Od ZWZ do Armii Krajowej
14 lutego 1942 r. do Warszawy z Londynu została nadana depesza zawierająca decyzje Naczelnego Wodza i Premiera RP gen. Władysława Sikorskiego.
Polskie Państwo Podziemne: konspiracja wojskowa i cywilna pod okupacją niemiecką i sowiecką
Polacy przebywający w kraju pod okupacją niemiecką i sowiecką nie pogodzili się z utratą niepodległego państwa. Symbolicznym wyrazem tej postawy było ukazanie się 10 października 1939 r. tajnego pisma „Polska Żyje”, wydawanego przez organizację Komenda Obrońców Polski.
Stefan Rowecki
Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej i Dowódca Armii Krajowej Stefan Rowecki jak nikt inny łączył w sobie skłonność do brawury, umiejętność chłodnej analizy, poczucie odpowiedzialności za życie tysięcy żołnierzy i stanowczość.
Komunikaty KG AK dla BBC
Jedną z ważniejszych dziedzin działalności Polskiego Państwa Podziemnego było informowanie rządu RP w Londynie, a za jego pośrednictwem całego świata, o sytuacji panującej w okupowanej Polsce.
Inna niż wszystkie. Armia Krajowa
Roman Stramka „Romek” – kowboj zielonej granicy
Jan Freisler – legendarny kurier
Polskie Państwo Podziemne - ciągłość państwowa w warunkach okupacji
Kres epopei wrześniowej był zarazem początkiem tworzenia się na terenach okupowanych Polskiego Państwa Podziemnego. Armię miała zastąpić konspiracja wojskowa, a rząd – ciało wyłonione przez prowadzące już nielegalną działalność polityczne ugrupowania, przede wszystkim z rodowodem opozycyjnym.
Akcja „Koppe”
SS-Obergruppenführer i generał Waffen-SS Wilhelm Koppe objął w październiku 1939 r. funkcję Wyższego Dowódcy SS i Policji w Kraju Warty. Od listopada 1943 r. został przeniesiony na to samo stanowisko w Generalnym Gubernatorstwie, gdzie pełnił także funkcję sekretarza stanu do spraw bezpieczeństwa.
Wyrok na szesnastu zapadł zanim rozpoczęła się rozprawa
W trwającym od 18 do 21 czerwca 1945 r. procesie w Moskwie na ławie oskarżonych posadzono szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Sowieci skazali Polaków za działalność sprzeczną z interesem czerwonego imperium.
Co robić? - między dwoma wrogami, dwoma okupantami: polska konspiracja na Kresach RP i Polskie Państwo Podziemne wobec ataku Niemiec na ZSRS w 1941 r.
Warszawskie struktury konspiracji narodowej w latach 1939-1944
Stefan Bryła - wielcy polscy wynalazcy
Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego
27 marca 1945 r., do willi w Pruszkowie dotarły trzy najważniejsze postaci Państwa Podziemnego – ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski i Przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak.
Cyryl Ratajski
Wielkopolanin, zdolny prawnik z doświadczeniem pracy w kilku spółkach państwowych i miejskich, a także zarządzania stolicą Wielkopolski. W grudniu 1940 r. Cyryl Ratajski został mianowany przez gen. Władysława Sikorskiego Głównym Delegatem Rządu na Generalne Gubernatorstwo. Udźwignął ciężar odpowiedzialności i zdołał zorganizować cywilne struktury Podziemnego Państwa Polskiego.
Przyczyny aresztowania przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w marcu 1945 r.
Na posiedzeniu Krajowej Rady Ministrów 23 lutego 1945 r. zapadła decyzja o opublikowaniu kolejnego numeru „Rzeczpospolitej Polskiej” (poprzedni ukazał się z datą 25 grudnia 1944 r.), zawierającego uchwałę RJN w sprawie konferencji „krymskiej” oraz rozkaz o rozwiązaniu AK.
Cichociemny ppor. Rafał Andrzej Niedzielski „Mocny”, „Rafał”
Był jednym z najmłodszych spadochroniarzy Armii Krajowej. W dniu skoku do okupowanej Polski miał niespełna 19 lat! Służył w oddziałach dywersyjnych „Wachlarza” i „Kedywu”.
Powstanie Armii Krajowej
27 września kojarzy się z Armią Krajową: jest to Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, święto żołnierzy AK. W istocie jest tego dnia powołano pierwszą ogólnopolską organizację konspiracyjną, podporządkowaną Rządowi RP – Służbę Zwycięstwu Polski.
Nie tylko „Wielka Czwórka” – wpływ „Unii” na działalność Polskiego Państwa Podziemnego
W powszechnej wiedzy na temat działalności Polskiego Państwa Podziemnego bezapelacyjnie najwięcej miejsca zajmuje jego człon wojskowy w postaci ZWZ/AK.
Raport z Auschwitz
Wydawało nam się, że mamy tylko raporty Karskiego i Pileckiego, które przedostały się na Zachód, a tymczasem istniała ciągłość raportów z Polski od początku istnienia Auschwitz do połowy 1944 roku – mówi Krzysztof Brożek, reżyser i scenarzysta filmu Raport z Auschwitz, w rozmowie z Maciejem Kwaśniewskim.
Wyroki na szmalcowników
Pierwsze cywilne sądy specjalne Polskiego Państwa Podziemnego zostały powołane w listopadzie i grudniu 1942 r. Walka z przestępczością nabrała tempa. Wraz z rozwojem tego rodzaju sądownictwa także ci przestępcy, którzy wcześniej dopuszczali się denuncjacji, szantażu czy nawet morderstw, musieli liczyć się z tym, że dosięgnie ich sprawiedliwość.
Spektakularna ucieczka z Pawiaka
Więzienie na Pawiaku w latach 1939-44 było największym niemieckim więzieniem politycznym na terytorium okupowanej Polski. Według szacunków na około 100 000 więźniów, którzy przeszli przez Pawiak – 37 000 zginęło w egzekucjach, zostało zamordowanych podczas przesłuchań na Szucha lub zmarło w szpitalu więziennym.
Wywiad antykomunistyczny Armii Krajowej: „Korweta" - referat 999 Oddziału II KG AK
Studium Polski Podziemnej w Londynie – zarys działalności
Studium Polski Podziemnej (SPP), mimo wielu niedogodności losu, już od ponad 70 lat jest ważnym miejscem na mapie „polskiego” Londynu.
ZWZ z trzech perspektyw
Generał Władysław Sikorski 13 listopada 1939 r. powołał Związek Walki Zbrojnej, który miał się stać jedyną konspiracyjną organizacją wojskową w okupowanym kraju. Przyjrzyjmy się, jak funkcjonował ZWZ na trzech szczeblach: centrali, obszaru i obwodu.
Struktury warszawskiej PPS – Wolność, Równość, Niepodległość
Urząd śledczy miasta st. Warszawy kryptonim „Start”
Franz Kutschera
Austriacki ogrodnik Franz Kutschera pozostałby zapewne jednym z tysięcy anonimowych zbrodniarzy wojennych, gdyby Reichsführer SS Heinrich Himmler nie wysłał go w sierpniu 1943 r. do Warszawy z poleceniem sterroryzowania niepokornego miasta.
Akcje Special Operations Executive na terenie okupowanej Polski – zrzuty sprzętu i ludzi
Intensyfikacja walki podziemnej w kraju skłoniła polskie władze na uchodźctwie już w marcu 1940 r. do poszukiwania skutecznych metod dostarczania sprzętu i ludzi na teren okupowanej Polski. Do października 1940 r. rozpoznano i przygotowano 642 lokalizacje nadające się na miejsca odbioru zrzutów.
Służba Zwycięstwu Polski
W przeddzień kapitulacji stolicy, 27 września 1939 r., została powołana ogólnokrajowa organizacja podziemna o nazwie Służba Zwycięstwu Polski. Stanowisko komendanta SZP objął gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz.
Dr Franciszek Witaszek
Franciszek Witaszek (1908–1943), dr medycyny, naukowiec. Od 1932 r. asystent w Zakładzie Higieny Ogólnej i Społecznej następnie w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Poznańskiego.
Franciszek Witaszek w cyklu „Historia w obrazie” – otwarcie Centrum Edukacyjnego IPN „Przystanek Historia” w Poznaniu
Cywilna łączność radiowa w Powstaniu Warszawskim
W kontaktach Rządu RP na uchodźstwie z Delegatem Rządu na Kraj i Komendą Główną AK w czasie Powstania Warszawskiego ważną rolę odgrywały cywilne stacje radiowe.
Antoni Chruściel „Monter”
Wbrew powszechnemu i utrwalonemu przekonaniu, powstańczą walką w Warszawie kierował dowódca Okręgu AK Warszawa gen. Antoni Chruściel „Monter”, a nie gen. Tadeusz Komorowski „Bór”.
Na Starówce i w Śródmieściu
Byłem przeciwny ubarwianiu rzeczywistości, uważając, że to działa na krótką metę – wspominał prezydent powstańczej Warszawy.
Bolesław Kontrym „Żmudzin” – życie i śmierć dla Polski
Bolesław Kontrym urodził się 27 sierpnia 1898 r. w majątku Zatruce na Wołyniu, w rodzinie o szlacheckich korzeniach i tradycjach walk o niepodległość.
Delegatura Rządu na Kraj w czasie Powstania Warszawskiego
Gdy nad Warszawą pojawiły się samoloty sowieckie, przerwano rozmowy kapitulacyjne. Rosjanie nie przyszli jednak powstańcom z pomocą.
Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa
O prawdę o Zbrodni Katyńskiej upominał się z taką samą stanowczością, z jaką system komunistyczny nazywał zbrodniczym. Wbrew poprawności politycznej panującej wśród elit intelektualnych Zachodu stawiał śmiałe, ale – jak się z czasem okazywało – trafne diagnozy geopolityczne.
Jan Olszewski: moje doświadczenia z 1 i 2 sierpnia 1944 roku
Dzisiaj chciałbym coś powiedzieć w związku z fragmentem opublikowanych w 2013 r. wspomnień Karola Modzelewskiego. Mianowicie, jak pamiętam dzień 1 sierpnia [1944 r.]. A pamiętam doskonale, chociaż miałem czternaście lat. Pierwsze takie przeżycie… Pozostało we mnie na zawsze i odbijało się szczególnie w dramatycznych sytuacjach.
Boży szaleniec w czasach Zagłady. Zofia Kossak-Szczucka
Była wybitną, uznaną pisarką katolicką. W czasie wojny organizowała z bezgranicznym poświęceniem konspiracyjną pomoc charytatywną, zwłaszcza dla Żydów.
Sieradzcy żołnierze „Warszyca”
Wśród licznych ugrupowań antykomunistycznych, które powstały po rozwiązaniu Armii Krajowej, z pewnością wyróżniało się Konspiracyjne Wojsko Polskie (KWP). Silne struktury tej organizacji udało się zbudować w Sieradzu.
Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945
Wanda Węgierska - zgilotynowana przez Niemców bohaterka wywiadu Związku Jaszczurczego i ZWZ-AK
Co zawierają raporty Witolda Pileckiego z obozu Auschwitz-Birkenau?
Jaki był stosunek Polskiego Państwa Podziemnego do faktu zakończenia II wojny światowej?
8 maja 1945 r. - zakończenie II wojny światowej
Naukowiec w służbie konspiracji
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
Relacje polsko-sowieckie podczas II wojny światowej
Komunistyczna propaganda wobec Powstania Warszawskiego. Jak z tematem ogromnego patriotyzmu polskiego podziemia niepodległościowego i braku sowieckiej pomocy Powstańcom mierzyły się władze tzw. Polski ludowej
Akcja pod Arsenałem 26 marca 1943
Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja
„Proces szesnastu” miał tworzyć sprzyjające okoliczności do przeforsowania sowieckiej wizji Polski, a zwłaszcza do utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej na zasadach Stalina. Chodziło też o skompromitowanie w oczach USA i Wielkiej Brytanii Polaków sprzeciwiających się dominacji sowieckiej.
Współpraca Rady Pomocy Żydom i Międzyorganizacyjnego Biura Dokumentarnego
Podstawowym celem wyznaczonym Radzie Pomocy Żydom było niesienie pomocy ludności żydowskiej. W związku z tą pracą pojawiła się także konieczność pozyskiwania dokumentów tożsamości wymaganych przez niemieckiego okupanta.
„Kolegium” warszawskiego Kedywu
Rozkaz nr 84 z 24 stycznia 1943 r. „Uporządkowanie odcinka walki czynnej”, wydany przez generała Stefana Roweckiego „Grota” zainicjował podporządkowanie i scalenie Tajnej Organizacji Wojskowej (TOW) z Armią Krajową.
Wywiad i kontrwywiad Narodowych Sił Zbrojnych
Okręg AK Tarnopol
Historia konspiracji niepodległościowej na obszarze województwa tarnopolskiego, podobnie jak na całych Kresach Wschodnich RP, stanowi tematykę słabo znaną i nie do końca zbadaną. Wynika to w znacznej mierze z braku dostępu do części źródeł, jak też z celowej polityki historycznej PRL.
Polskie Państwo Podziemne wobec Zagłady (1942-1945)
Polska nie tylko wzięła na siebie obowiązek informowania świata o Zagładzie, lecz także podjęła starania, by udzielanie pomocy Żydom stało się jednym z celów trwającej wojny.
Polskie Państwo Podziemne a zagrożenia egzystencjalne czasu II wojny światowej (instytucje kultury, uniwersytety, „prace przyszłościowe”)
„Burzą” ku wolności
Gdy w styczniu 1944 r. Armia Czerwona przekroczyła granicę polską, Wojsko Polskie w konspiracji – Armia Krajowa – rozpoczęło realizację planu „Burza”. Była to koncepcja powstania strefowego, w której polskie jednostki miały atakować wycofujące się wojskami III Rzeszy, przed nacierającymi Sowietami.
Cichociemni – historia i tradycja
Proces Szesnastu we wspomnieniach oskarżyciela
Literatura dotycząca procesu przywódców podziemnej Polski jest obfita. W źródłach sowieckich długo jednak brakowało informacji, jakie cele polityczne stawiały przed sobą władze ZSRS, decydując się na nadanie temu procesowi charakteru pokazowego. Zmieniły to dopiero wspomnienia Nikołaja Afanasjewa.
IPNtv: Promocja książki Macieja Korkucia „Walcząca Rzeczpospolita 1939–1945”
Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym
Wrzesień 1939 r. rozpoczął najtragiczniejszy i najtrudniejszy okres dla Polaków – walka o przetrwanie już nie tylko narodowe, kulturalne, ale i biologiczne. Walka ta toczyła się niemal od pierwszych dni okupacji. Początkowo nieskoordynowana, żywiołowa, przynosiła wiele ofiar.
Z bohatera konfident
5 czerwca 1943 r. duże siły gestapo i policji obstawiły kościół pw. św. Aleksandra na pl. Trzech Krzyży w Warszawie. Nie była to zwykła łapanka. W tym czasie w kościele trwał ślub por. Mieczysława Uniejewskiego „Marynarza”, żołnierza oddziału „Osa”-„Kosa 30”, a akcja Niemców była zaplanowana.
90s historii: 26 lutego 1940r. utworzono Polityczny Komitet Porozumiewawczy
27 marca 1945 roku NKWD podstępnie aresztowało 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Pod pretekstem rozmów o przyszłości Polski zaproszono ich do willi w Pruszkowie, gdzie zostali ujęci, a następnie wywiezieni do Moskwy i postawieni przed sądem w tzw. procesie szesnastu
Meksyk II: pod Arsenałem żołnierze Szarych Szeregów z rąk Niemców uwalniają przyjaciela, Jana Bytnara "Rudego"
90s. historii: 21 marca 1943r. powstała Krajowa Reprezentacja Polityczna
Polacy się nie poddają: w okupowanej Warszawie pojawiła się kotwica - symbol Polski Walczącej
90s. historii: 3 marca 1875 r. urodził się Cyryl Ratajski
90s. historii: 20 kwietnia 1943 r. w Krakowie przeprowadzono zamach na Friedricha Wilhelma Krügera
90s. historii: 6 maja 1882 roku urodził się Jan Stanisław Jankowski
90s. historii: 19 czerwca 1943 r. Niemcy zamordowali Jana Piekałkiewicza
Wykład prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka o Polskim Państwie Podziemnym
Powstańcy warszawscy
W domu i szkole uczono nas patriotyzmu. I tutaj był moment wykazania, że nie tylko słowa ten patriotyzm gloryfikują, tylko nasza postawa była świadcząca o tym, że możemy coś krajowi zaoferować, miastu. Zaoferowaliśmy to, co było najcenniejsze – młode życie. Niestety, zginęło tyle młodych, wspaniałych ludzi. Ale takie były czasy. Wtedy się nie myślało o tym, wtedy myślało się o tym, żeby walczyć z wrogiem. Nie rozpatrywało się wtedy jakoś tych spraw w żadnych kategoriach filozoficznych. Wtedy to był spontaniczny zryw walki przeciwko okupantowi.
Generał brygady Elżbieta Zawacka „Zo" (1909-2009)
„Nie, nawet to ubeckie więzienie… To nie było ważne. Ważne było, żeby jeszcze coś zrobić” – wspominała po latach wypełnionych służbą, pracą nauczycielską i działalnością społeczną blisko stuletnia Elżbieta Zawacka.
Jan Karski (1914-2000)
Jan Karski (właściwie Jan Kozielewski) w czasie II wojny światowej jako kurier Polskiego Państwa Podziemnego utrzymywał kontakt między konspiracyjnymi władzami a Rządem RP na Uchodźstwie, przewożąc na Zachód tajne informacje o życiu w okupowanej Polsce. Jako naoczny świadek potwierdził wiedzę świata o zagładzie Żydów.
Generał brygady Antoni Chruściel (1895–1960)
W historii Polski mało jest postaci tak mocno utożsamianych w pamięci narodu z jednym wydarzeniem jak gen. bryg. Antoni Chruściel „Monter”, dowódca powstania warszawskiego.
IPN TV - SPOT 75 rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego
IPN TV - Wystawa „Polska Walcząca"
Irena Sendlerowa (1910–2008)
Irena Sendlerowa nie lubiła, gdy nazywano ją bohaterką. Gdy pytano, czy się bała, odpowiadała szczerze, że tak, ale że nienawiść do oprawców była silniejsza niż strach. Wiele lat milczała na temat swojej działalności w czasie wojny.
Rotmistrz Witold Pilecki (1901–1948)
Żołnierz niezłomny, żołnierz wyklęty, żołnierz „Rzeczypospolitej utraconej”, ostatni ułan Rzeczypospolitej, „ochotnik do Auschwitz”, jeden z sześciu najodważniejszych ludzi europejskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej.
Generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek” (1898–1946)
Leopold Okulicki urodził się w rodzinie chłopskiej 12 listopada 1898 r. w Bratucicach koło Okulic w powiecie bocheńskim. Jego rodzicami byli Błażej i Anna z domu Korcyl. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Okulicach od 1909 r. uczył się w gimnazjum w Bochni. Tam zetknął się z ideologią i działalnością niepodległościową, które wypełniły jego dalsze życie. Od maja 1913 r. należał do patriotycznych organizacji paramilitarnych, związanych z Józefem Piłsudskim, m.in. Związku Strzeleckiego w Bochni (ukończył kurs podoficerski).
