Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Stan the Man”. Baseballista z Polską w sercu
Biogram / Biografia

„Stan the Man”. Baseballista z Polską w sercu

Autor: Justyna Staroń
Choć dziś amerykańskie Sokolstwo kojarzone jest głównie z działalnością patriotyczną i akcjami na rzecz wojska, to pamiętać trzeba, że jego zaangażowanie w krzewienie kultury fizycznej wśród Polonii również miało niebagatelne znaczenie.
„Walt Kowalski” na wojnie w Korei
Artykuł

„Walt Kowalski” na wojnie w Korei

Autor: Karol Starowicz
Co łączy Clinta Eastwooda z wojną w Korei? Film „Gran Torino”, który przedstawia historię niejakiego Walta Kowalskiego, Amerykanina o polskich korzeniach, weterana wspomnianego konfliktu.
<i>Let Poland be Poland</i>. Nigdy Polska nie była tak popularna
Wywiad

Let Poland be Poland. Nigdy Polska nie była tak popularna

Autor: Patryk Pleskot, Maciej Kwaśniewski
Z prof. Patrykiem Pleskotem z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie rozmawia Maciej Kwaśniewski
Agnieszka Wisła
Biogram / Biografia

Agnieszka Wisła

Autor: Krzysztof Pawluczuk
To jedna z barwniejszych postaci polskiej emigracji w Stanach Zjednoczonych w XX w. Dobrze znana za oceanem, w Polsce dopiero powoli odkrywana, swoje życie związała z trzema organizacjami: Sokolstwem Polskim w Ameryce, Polskim Białym Krzyżem oraz Stowarzyszeniem Weteranów Armii Polskiej w Ameryce.
Ambasadorzy o Polsce zdradzonej
Artykuł

Ambasadorzy o Polsce zdradzonej

Autor: Marek Klecel
Dwaj ambasadorzy – polski w Stanach Zjednoczonych w czasie wojny i amerykański w Polsce powojennej – opisali w swych wspomnieniach sytuację naszej Ojczyzny na arenie międzynarodowej po napaści Niemiec na ZSRS 22 czerwca 1941 roku.
Amerykańska Komisja Maddena
Artykuł

Amerykańska Komisja Maddena

Autor: Monika Komaniecka-Łyp
Komisja Kongresu USA do zbadania Zbrodni Katyńskiej, zwana Komisją Maddena, miała kolosalne znaczenie dla odkrywania prawdy o losie polskich oficerów i funkcjonariuszy zamordowanych wiosną 1940 r. w Związku Sowieckim.
Armia, która nie powstała. Działania Sokolstwa Polskiego w Ameryce podczas II wojny światowej
Artykuł

Armia, która nie powstała. Działania Sokolstwa Polskiego w Ameryce podczas II wojny światowej

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Sokolstwo Polskie w Ameryce, wobec upadku Polski w 1939 r. oraz szalejącego w kraju okupacyjnego terroru, zaczęło rysować wizję utworzenia na ziemi amerykańskiej, podobnie jak podczas I wojny światowej, polskiego wojska do walki z Niemcami, które poprzez Francję wyzwoliłoby ziemie polskie.
Autograf przodka w hołdzie dla narodu amerykańskiego
Artykuł

Autograf przodka w hołdzie dla narodu amerykańskiego

Autor: Łucja Marek
W 1926 r. USA świętowały 150-lecie niepodległości. Z tej okazji naród polski złożył narodowi amerykańskiemu oryginalny prezent – życzenia, pod którymi podpisała się jedna piąta (5,5 mln) Polaków.
Centralna Agencja Wywiadowcza USA a przemysł zbrojeniowy PRL 1945-1956
Artykuł

Centralna Agencja Wywiadowcza USA a przemysł zbrojeniowy PRL 1945-1956

Autor: Wojciech Paduchowski
Po zakończeniu II wojny światowej przemysł zbrojeniowy na ziemiach polskich – w nowych granicach – prawie nie istniał. Chociaż już w 1945 r. starano się uruchamiać produkcję wojskową, to ograniczała się ona jedynie do kilku wzorów uzbrojenia i nie zabezpieczała potrzeb „ludowego” wojska.
Członkowie Sokolstwa w armii Stanów Zjednoczonych
Artykuł

Członkowie Sokolstwa w armii Stanów Zjednoczonych

Autor: Krzysztof Pawluczuk
W okresie II wojny światowej w armii Stanów Zjednoczonych służyli także liczni Polacy lub Amerykanie mający polskie korzenie. Pierwsi zaciągali się do wojska za oceanem już w 1939 r., po napaści Niemiec i ZSRS na Polskę.

Czy wywiad cywilny PRL został przejęty przez amerykańskie służby specjalne?

D-Day
Artykuł

D-Day

Autor: Teodor Gąsiorowski
6 czerwca 1944 r. alianci rozpoczęli największy w czasie II wojny światowej desant – lądowanie w Normandii. Była to część operacji „Overlord”, otwierającej drugi front w Europie, w której udział wzięli polscy żołnierze.
Demaskator bolszewizmu Richard Pipes (1923–2018)
Biogram / Biografia

Demaskator bolszewizmu Richard Pipes (1923–2018)

Autor: Mirosław Szumiło
17 maja 2018 r. w Cambridge, MA zmarł Richard Pipes – jeden z najwybitniejszych znawców historii Rosji i komunizmu. Będzie zapamiętany przede wszystkim jako autor monumentalnej trylogii opisującej przyczyny, przebieg i skutki rewolucji 1917 roku (Rosja carów, Rewolucja rosyjska, Rosja bolszewików).
Droga amerykańskich ochotników do służby w Wojsku Polskim
Artykuł

Droga amerykańskich ochotników do służby w Wojsku Polskim

Autor: Mariusz Niestrawski
Jeden z najpopularniejszych, odnoszących się do wojny polsko-bolszewickiej mitów historycznych głosi, iż walczący o przetrwanie Polacy byli skazani wyłącznie na siebie. Na płaszczyźnie polskiego lotnictwa nie da się go obronić.
Druga Wielka Wojna generała Hallera
Artykuł

Druga Wielka Wojna generała Hallera

Autor: Krzysztof Kaczmarski, Wojciech Jerzy Muszyński, Rafał Sierchuła
30 sierpnia 1939 r. gen. Haller wraz z żoną Aleksandrą przyjechał z Torunia do Warszawy. Oddał się do dyspozycji Naczelnego Wodza, ale nie otrzymał przydziału wojskowego. Wieczorem 2 września Hallerowie wyjechali pociągiem do Lublina, skąd samochodem dotarli do Lwowa.
Dwaj generałowie. Spotkanie generała Pattona z generałem Andersem
Artykuł

Dwaj generałowie. Spotkanie generała Pattona z generałem Andersem

Autor: Artur Cieślik
17 grudnia 1943 r. doszło do spotkania generała Georga Smitha Pattona z generałem Władysławem Andersem. Patton wyniósł z wizyty pozytywną opinię na temat polskich oddziałów, które już niedługo miały brać udział w działaniach w Europie.
Generał Kukliński
Artykuł

Generał Kukliński

Autor: Filip Frąckowiak
W 1984 r. płk Ryszard Kukliński został przez sąd wojskowy w Warszawie skazany na karę śmierci za zdradę i zdegradowany. 11 listopada 2016 r. miałem zaszczyt odebrać z rąk prezydenta Andrzeja Dudy nominację generalską dla śp. Ryszarda Kuklińskiego.
Gustaw Pieprzny. Naczelnik Sokolstwa Polskiego w Ameryce
Biogram / Biografia

Gustaw Pieprzny. Naczelnik Sokolstwa Polskiego w Ameryce

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Uznawany jest za jedną z najbardziej znaczących postaci w historii Sokolstwa Polskiego w Ameryce. Ten zasłużony żołnierz I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej przez kilka dekad decydował o obliczu sportowym i wychowawczym tej organizacji.
Harcerstwo w ramach Sokolstwa Polskiego w Ameryce
Artykuł

Harcerstwo w ramach Sokolstwa Polskiego w Ameryce

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Harcerstwo było jednym z istotnych przejawów działalności Sokolstwa Polskiego w Ameryce w pierwszej połowie XX wieku. To właśnie ta organizacja, jako jedna z pierwszych w USA, rozpoczęła tworzenie własnych drużyn wychowujących, poprzez rozwój fizyczny i moralny, polskie dzieci i młodzież do służby Polsce walczącej o odzyskanie niepodległości.
Historia Meriana C. Coopera i 7. Eskadry Myśliwskiej
Artykuł

Historia Meriana C. Coopera i 7. Eskadry Myśliwskiej

Autor: Piotr Milczanowski
„Gen. Pułaski oddał życie za mój kraj, dlatego moją służbę Polsce, gdy ta walczy o wolność, rodzina moja traktuje jako obowiązek” – pisał w 1919 r. do Piłsudskiego amerykański lotnik.
Ignacy Daszyński w Stanach Zjednoczonych
Biogram / Biografia

Ignacy Daszyński w Stanach Zjednoczonych

Autor: Tomasz Panfil
Zbiorowość Polaków emigrujących dla chleba za wielką wodę, stanowiła podatny grunt dla haseł niesionych na sztandarach ruchów socjalistycznych. Wyrazem zainteresowania ich potrzebami i możliwościami organizacyjnymi był dwumiesięczny pobyt Ignacego Daszyńskiego w Ameryce.
Incydent na „Batorym”
Artykuł

Incydent na „Batorym”

Autor: Janusz Wróbel
W długiej historii kontaktów Polonii amerykańskiej ze starym krajem ogromną rolę odgrywały polskie statki pasażerskie kursujące na linii północnoatlantyckiej. Wśród nich największą popularnością cieszył się m/s „Batory”.
Jak wybuch Wezuwiusza zniszczył amerykańskie bombowce
Artykuł

Jak wybuch Wezuwiusza zniszczył amerykańskie bombowce

Autor: Jacek Wróbel
Wezuwiusz wybuchł w połowie marca 1944 r. Najbardziej aktywny był między 18 a 29 marca. 23 tego miesiąca opad jego popiołów zniszczył 88 (bądź 75), znajdujących się u jego stóp, na wojskowym lotnisku w pobliżu Terzigno, bombowców B-25 z 340. Grupy Bombowej w składzie 12. Armii Lotniczej USA.
Jak zginął dziadek Antony’ego Blinkena
Artykuł

Jak zginął dziadek Antony’ego Blinkena

Autor: Paweł Kornacki
Sekretarz stanu USA Antony Blinken jest przybranym synem białostocczanina Samuela Pisara – prawnika, pisarza, polityka, doradcy prezydentów amerykańskich. Ojcem Samuela był Dawid Pisar, którego rodzina była jedną z najbogatszych w przedwojennym Białymstoku.
Jałta nie mogła nic zmienić
Wywiad

Jałta nie mogła nic zmienić

Autor: Marek Kornat
Sowieci byli przekonani o nieuchronności rywalizacji i konfliktu dwóch światów. Nie było dla nich ważne, czy „kapitalistyczne otoczenie” ma formę państwa „faszystowskiego”, czy liberalno-kapitalistycznego. Jedno i drugie z zasady było przeciwnikiem - mówi prof. Marek Kornat.
Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa
Artykuł

Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa

Autor: Jarosław Tęsiorowski
O prawdę o Zbrodni Katyńskiej upominał się z taką samą stanowczością, z jaką system komunistyczny nazywał zbrodniczym. Wbrew poprawności politycznej panującej wśród elit intelektualnych Zachodu stawiał śmiałe, ale – jak się z czasem okazywało – trafne diagnozy geopolityczne.
Józef Haller – uchodźca polityczny
Artykuł

Józef Haller – uchodźca polityczny

Autor: Krzysztof Kaczmarski, Wojciech Jerzy Muszyński, Rafał Sierchuła
Pozostając na emigracji gen. Haller miał 72 lata i był najstarszym z ponad stu polskich generałów, który dokonali takiego wyboru. Zapewne ze względu na wiek nie został zaangażowany do utworzonego latem 1946 r. Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, ale otrzymywał nadal pobory wojskowe.
Konferencja w Évian w lipcu 1938 r.  Próba pomocy uchodźcom żydowskim z Niemiec i Austrii?
Artykuł

Konferencja w Évian w lipcu 1938 r. Próba pomocy uchodźcom żydowskim z Niemiec i Austrii?

Autor: Kinga Czechowska
Choć problemy uchodźstwa i przymusowych migracji kojarzymy najczęściej ze stanem wojny, międzywojenna Europa doświadczała także i innych źródeł tego kryzysu. Antyżydowska polityka Niemiec epoki Hitlera zmuszała kolejne grupy osób do opuszczania swojego kraju i szukania pomocy poza jego granicami.
Konferencja w Poczdamie. Ostatnie spotkanie Wielkiej Trójki
Artykuł

Konferencja w Poczdamie. Ostatnie spotkanie Wielkiej Trójki

Autor: Joanna Lubecka
17 lipca 1945 r. rozpoczęła się konferencja nowego prezydenta USA Harry’ego Trumana, sowieckiego dyktatora Józefa Stalina i premierów Wielkiej Brytanii – Winstona Churchilla, którego po 11 dniach (po wygraniu wyborów przez Partię Pracy) zastąpił Clement Attlee.
Made in MSW
Artykuł

Made in MSW

Autor: Grzegorz Majchrzak
Służba Bezpieczeństwa, czy szerzej resort spraw wewnętrznych, nigdy nie uczestniczył w tak dużym stopniu w działalności środków masowego przekazu, jak w stanie wojennym.
Metalowe kartoteki, czyli matryce do maszyny adresującej
Artykuł

Metalowe kartoteki, czyli matryce do maszyny adresującej

Autor: Stefan Białek
Na obszarze zajmowanym niegdyś przez III Rzeszę i terytoriach przez nią okupowanych odkrywa się co jakiś czas różnej wielkości zbiory metalowych tabliczek (o wymiarach 55 x 108 mm) z wytłoczonymi w nich informacjami, których pochodzenie i przeznaczenie budzi uzasadnioną ciekawość znalazców.
Mieczysław Wasilewski. Ze Stanisławowa do Pittsburgha
Biogram / Biografia

Mieczysław Wasilewski. Ze Stanisławowa do Pittsburgha

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Mieczysław Wasilewski należy do najbardziej zasłużonych postaci Sokolstwa Polskiego w Ameryce. Ten niezwykły harcerz, instruktor, wychowawca i dziennikarz przez przeszło pół wieku wnosił istotny wkład w funkcjonowanie Sokolstwa oraz Polaków mieszkających w Stanach Zjednoczonych.
Moskwa’80. Zbojkotowana Olimpiada
Artykuł

Moskwa’80. Zbojkotowana Olimpiada

Autor: Wojciech Kujawa
W lutym 1980 r. prezydent USA Jimmy Carter zaapelował o bojkot nadchodzących igrzysk olimpijskich w Moskwie. Powodem była inwazja Związku Radzieckiego na Afganistan, dokonana w 1979 r. Apel spotkał się z szerokim odzewem społeczności międzynarodowej, dzięki czemu Polacy przywieźli z tych igrzysk rekordową liczbę medali.
Najgorsze miejsce na ziemi
Artykuł

Najgorsze miejsce na ziemi

Autor: Robert Spałek
W Jałcie na Krymie 4 lutego 1945 roku spotkali się przywódcy trzech wielkich mocarstw: Winston Churchill – stojący na czele rządu Wielkiej Brytanii, Franklin Delano Roosevelt – prezydent USA oraz Józef Stalin – premier ZSRS, sekretarz generalny partii bolszewickiej i późniejszy generalissimus.
Nowy porządek. Umowa o współpracy pomiędzy Departamentem I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych a CIA
Artykuł

Nowy porządek. Umowa o współpracy pomiędzy Departamentem I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych a CIA

Autor: Witold Bagieński
Po wyborach w czerwcu 1989 r. i utworzeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego założenia polityki wewnętrznej i zagranicznej kraju uległy zmianie. Po rozluźnieniu więzi ze Związkiem Sowieckim rozpoczęły się kontakty z wywiadem Stanów Zjednoczonych.
Ochotnicy polscy z Ameryki. Wkład Związku Sokołów Polskich
Artykuł

Ochotnicy polscy z Ameryki. Wkład Związku Sokołów Polskich

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Związek Sokołów Polskich w Ameryce w czasie trwania I wojny światowej położył wielkie zasługi dla stworzenia i przeszkolenia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oddziałów polskich ochotników, które przez kilka lat walczyły w Europie o odzyskanie i utrzymanie przez Polskę niepodległości.
Odkłamywanie zbrodni katyńskiej
Artykuł

Odkłamywanie zbrodni katyńskiej

Autor: Bożena Witowicz
Komisja Maddena to potoczna nazwa Specjalnej Komisji Śledczej Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Faktów, Dowodów i Okoliczności Zbrodni Katyńskiej (ang. Select Committee to Investigate and Study the Facts, Evidence, and Circumstances of the Katyn Forest Massacre), której przewodniczącym był Ray J. Madden, kongresmen ze stanu Indiana.
Odstraszanie przez nagłaśnianie? Historyczny kontekst amerykańskiej dyplomacji wobec Rosji w 2022 r.
Artykuł

Odstraszanie przez nagłaśnianie? Historyczny kontekst amerykańskiej dyplomacji wobec Rosji w 2022 r.

Autor: Patryk Pleskot
„USA: inwazja Rosji na Ukrainie możliwa w każdej chwili”. W połowie lutego 2022 r. taki nagłówek pojawił się w światowych mediach i portalach społecznościowych. Co ciekawe, niemal identyczny w treści komunikat Waszyngton wysłał ponad 40 lat temu. Miał jednak na myśli nie Ukrainę, lecz „ludową” Polskę.
Odznaki Sokolstwa Polskiego w Ameryce
Artykuł

Odznaki Sokolstwa Polskiego w Ameryce

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Przypinki okolicznościowe, odznaki oraz medale organizacyjne stanowią niezwykle interesującą część muzealiów Sokolstwa Polskiego w Ameryce przekazanych do Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Są one materialnym dowodem niezwykle bogatej historii tej organizacji w XX wieku oraz jej aktywności na polu patriotycznym, społecznym i sportowym.
Orędzie Wilsona. Plan dla świata, nadzieja dla Polski
Artykuł

Orędzie Wilsona. Plan dla świata, nadzieja dla Polski

Autor: Jarosław Tęsiorowski
Wygłoszone przed amerykańskim Kongresem orędzie prezydenta Woodrowa Wilsona, zawierające program pokojowy w związku z trwającą od ponad trzech lat wojną światową, było propozycją pod wieloma względami przełomową.
Początek pięknej przyjaźni
Artykuł

Początek pięknej przyjaźni

Autor: Tomasz Kozłowski
W 1989 roku - kiedy zaczęła się w Polsce transformacja - CIA nawiązała współpracę z polskim wywiadem. Przyjęte wtedy ustalenia na lata zdefiniowały kształt naszych służb specjalnych oraz geopolitycznych sojuszy.
Polska Solidarności w oczach dyplomatów USA
Wywiad

Polska Solidarności w oczach dyplomatów USA

Autor: Rafał Leśkiewicz, Patryk Pleskot
O reakcjach dyplomatów USA na „Karnawał Solidarności” z dr. hab. Patrykiem Pleskotem, autorem książki Karnawał po amerykańsku. Placówki dyplomatyczne USA w PRL wobec polskich wydarzeń od sierpnia 1980 do grudnia 1981 r. rozmawia dr Rafał Leśkiewicz, redaktor naczelny portalu "Przystanek Historia"
Polski Biały Krzyż
Artykuł

Polski Biały Krzyż

Autor: Robert Buliński
Na początku lutego 1918 r. w USA powstała organizacja charytatywna pod nazwą Polski Biały Krzyż. Inicjatorami jej utworzenia było małżeństwo Paderewskich, cieszące się ogromnym autorytetem wśród Polonii w Ameryce Północnej.
Polski kryzys, amerykańska szansa. Reakcje polityczne Stanów Zjednoczonych na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce
Artykuł

Polski kryzys, amerykańska szansa. Reakcje polityczne Stanów Zjednoczonych na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce

Autor: Patryk Pleskot
Przesadą byłoby stwierdzenie, że w USA przyjęto wprowadzenie stanu wojennego w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r., oznaczające siłowe rozprawienie się z „Solidarnością”, ze zdumieniem i dużym zaskoczeniem. W końcu już rok wcześniej płk Ryszard Kukliński ostrzegał przed jeszcze gorszym scenariuszem: inwazją wojsk Układu Warszawskiego.
Powinność, nie zdrada
Artykuł

Powinność, nie zdrada

Autor: Artur Cieślik
Sowiecka propaganda mówiła o nim: „zdrajca”, sowiecki sąd wojskowy PRL skazał go na karę śmierci, współcześnie niektórzy, w marketingowym stylu, sprzedają nam go jako „atomowego szpiega”, prof. Zbigniew Brzeziński, który jako jeden z pierwszych poznał walkę Dawida z Goliatem mówił o nim „Pierwszy polski oficer w NATO”. 7 listopada 1981 r. CIA ewakuowało z PRL pułkownika Ryszarda Kuklińskiego.
Przełomowa wizyta, czy wizyta czasów przełomu?
Artykuł

Przełomowa wizyta, czy wizyta czasów przełomu?

Autor: Radosław Morawski
Późnym wieczorem 9 lipca 1989 r. Air Force One z prezydentem Georgem H.W. Bushem i jego małżonką Barbarą Bush na pokładzie wylądował na lotnisku Okęcie w Warszawie. Rozpoczęła się trwająca niespełna dwie doby wizyta czwartego w dziejach prezydenta Stanów Zjednoczonych nawiedzającego ziemie polskie.
Pulitzer a sprawa kwidzyńska
Artykuł

Pulitzer a sprawa kwidzyńska

Autor: Grzegorz Wołk
Praca reportera w obcym kraju targanym wewnętrznym konfliktem, z dynamicznie zmieniającą się sytuacją polityczną, nigdy nie należała do łatwych. Podobnie było w Polsce po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 r.
Ronald Reagan: od aktora do prezydenta
Artykuł

Ronald Reagan: od aktora do prezydenta

Autor: Patryk Pleskot
Ronald Reagan to postać o wielu twarzach i wielu paradoksów. Syn katolika i protestantki, hollywoodzki aktor z własną gwiazdą na słynnej alei i prezydent USA, żartowniś i człowiek z misją, wiekowy prezydent, borykający się z problemami zdrowotnymi i zdeterminowany wojownik, który chciał pokonać sowieckie „Imperium Zła”.
Rozmowy ambasadorów ChRL i Stanów Zjednoczonych w Warszawie (1958-1970)
Artykuł

Rozmowy ambasadorów ChRL i Stanów Zjednoczonych w Warszawie (1958-1970)

Autor: Paweł Zielony
„Oczy całego świata zwrócone na Warszawę. Za chwilę rozpocznie się pierwsze spotkanie ambasadorów Stanów Zjednoczonych i Chińskiej Republiki Ludowej” – tymi słowami relacjonował wydarzenie podekscytowany lektor Polskiej Kroniki Filmowej w wydaniu nr 38A z 1958 r.
Ryszard Kukliński. Człowiek, który umknął Moskwie
Biogram / Biografia

Ryszard Kukliński. Człowiek, który umknął Moskwie

Autor: Krzysztof Pawluczuk
23 maja 1984 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego w Warszawie wydał zaoczny wyrok śmierci na płk. Ryszarda Kuklińskiego, który ponad dwa lata wcześniej, zagrożony dekonspiracją, opuścił Polskę. Niepowodzenie prób jego zabicia lub porwania ze Stanów Zjednoczonych i zorganizowania pokazowego procesu skłoniły komunistyczne władze do osądzenia go oraz skazania pod jego nieobecność.
Samuel Pisar – światowa kariera chłopca z Białegostoku
Artykuł

Samuel Pisar – światowa kariera chłopca z Białegostoku

Autor: Paweł Kornacki
Urodził się w 18 marca 1929 r. w Białymstoku. Jego rodzina była bardzo zamożna i związana z tym miastem od kilku pokoleń. Ojciec Samuela – Dawid, i jego siostry, odziedziczyli kilka domów oraz długi parterowy budynek tzw. Pisar-Hall wydzierżawiany miastu na różne uroczystości.
Sokoli Klub Szybowcowy – „W zdrowym ciele, zdrowy duch”
Artykuł

Sokoli Klub Szybowcowy – „W zdrowym ciele, zdrowy duch”

Autor: Justyna Staroń
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” stanowiło w Polsce wzór nowoczesnej organizacji społecznej, łączącej dbałość o kulturę fizyczną i narodową. Ruch sokolski zawędrował również do Stanów Zjednoczonych, gdzie wysiłki instruktorów zaowocowały również barwnym epizodem budowy własnego klubu szybowcowego.
Sokolstwo Polskie w przeddzień I wojny światowej
Artykuł

Sokolstwo Polskie w przeddzień I wojny światowej

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Od października 1917 do lutego 1919 roku na terenie USA i Kanady od zarejestrowano 38 tys. ochotników spośród członków polskiego wychodźstwa. Ostatecznie do Francji wysłano łącznie 20 720 ochotników, w tym około 6 tysięcy członków Związku Sokołów Polskich w Ameryce.
Sokoły i „Latające Fortece”
Artykuł

Sokoły i „Latające Fortece”

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Jednym z istotnych osiągnięć Sokolstwa Polskiego w Ameryce podczas II wojny światowej była akcja zakupu obligacji wojennych na pokrycie kosztów bombowców Boeing B-17, określanych mianem „Latająca Forteca”, dla lotnictwa Stanów Zjednoczonych. Stanowiła ona element rozpoczętej we wrześniu 1943 r. trzeciej wojennej pożyczki USA.
Sprawa Hermanna Fielda
Artykuł

Sprawa Hermanna Fielda

Autor: Robert Spałek
W sierpniowy wieczór 1949 r. funkcjonariusze MBP uprowadzili z warszawskiego lotniska Okęcie amerykańskiego obywatela i wsadzili go na pięć i pół roku do piwnicy tajnego więzienia. Amerykańska ambasada i rząd otrzymały oficjalne noty od rządu Polski Ludowej, że poszukiwany nie przebywa nad Wisłą.
Święto Flagi USA w Polskich Siłach Zbrojnych w 1942 r.
Artykuł

Święto Flagi USA w Polskich Siłach Zbrojnych w 1942 r.

Autor: Bartosz Janczak
Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej po japońskim ataku na Pearl Harbor z 7 grudnia 1941 r. rozbudziło nadzieje obywateli polskich na szybkie odzyskanie niepodległości, również wśród żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Na tę okoliczność w 1942 r. w jednostkach wojskowych na obczyźnie uroczyście obchodzono Święto Flagi USA.
Teofil Antoni Starzyński. Przywódca Sokolstwa Polskiego
Biogram / Biografia

Teofil Antoni Starzyński. Przywódca Sokolstwa Polskiego

Autor: Agata Dawidowicz-Stan, Marta Stępniewska
Sokolstwo Polskie było jednym z najważniejszych przejawów działalności polonijnej na terenie USA. Jego wysiłki nie tylko przyczyniły się do krzewienia polskiej kultury, ale też dostarczyły polskiej armii tysiące gotowych do walki ochotników. Jednym z ludzi, bez których funkcjonowanie tej organizacji nie sposób sobie wyobrazić, był dr Teofil Starzyński.
Tragedia załogi polskiego statku „Józef Conrad” w Hajfongu
Artykuł

Tragedia załogi polskiego statku „Józef Conrad” w Hajfongu

Autor: Sylwia Szyc
18 grudnia 1972 r. rozpoczęła się amerykańska operacja wojskowa „Linebacker II”, której głównym celem było zmuszenie Demokratycznej Republiki Wietnamu do wznowienia zerwanych kilka dni wcześniej rozmów pokojowych.
Ucieczka Józefa Światło do Berlina Zachodniego
Artykuł

Ucieczka Józefa Światło do Berlina Zachodniego

Autor: Bożena Witowicz
Ucieczka podpułkownika Józefa Światło – w latach 1950-1954 wicedyrektora Departamentu X (Biura Specjalnego) Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego – „na Zachód” podczas podróży służbowej do Berlina stanowiła jeden z najbardziej kompromitujących epizodów historii PRL.
Utworzenie Komitetu Narodowego Polskiego
Artykuł

Utworzenie Komitetu Narodowego Polskiego

Autor: Jolanta Mysiakowska-Muszyńska, Wojciech Jerzy Muszyński
Najważniejsze cele, któreśmy sobie na Zachodzie w swej akcji podczas wojny postawili, zostały urzeczywistnione. (...) Komitet Narodowy miał pod swą władzą armię polską, uznaną za sprzymierzoną i wojującą. Mieliśmy tym samym zapewniony udział w konferencji pokojowej, jako jedno z państw sprzymierzonych - oceniał działalność KNP Roman Dmowski.
W Jałcie przegraliśmy II wojnę światową
Wywiad

W Jałcie przegraliśmy II wojnę światową

Autor: Henryk Głębocki, Maciej Kwaśniewski
Czy alianci nas zdradzili? O co walczył Stalin? Czy można było zatrzymać bieg zdarzeń? Jak podsłuchy w pałacach Jałty i hollywoodzkie filmy sprzyjały Stalinowi? Czy III wojna światowa była realna? Jak długo trwała Jałta? – Z dr. hab. Henrykiem Głębockim, historykiem z Uniwersytetu Jagiellońskiego i pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej rozmawia Maciej Kwaśniewski.
Walka portfelem. Sokolstwo Polskie i obligacje wojenne USA
Artykuł

Walka portfelem. Sokolstwo Polskie i obligacje wojenne USA

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Prowadzenie globalnego konfliktu zbrojnego wymagało posiadania ogromnej i doskonale wyposażonej armii. Jej wyekwipowanie w broń, pojazdy i zaopatrzenie oraz kilkuletnie utrzymywanie było gigantycznym wydatkiem dla skarbu każdego państwa. W USA próbowano złagodzić obciążenie budżetu za pomocą sprzedaży obligacji wojennych. W akcję tą czynnie włączyło się Sokolstwo Polskie.
Wedrzeć się do konsulatu USA
Artykuł

Wedrzeć się do konsulatu USA

Autor: Patryk Pleskot
W grudniu 1986 r. funkcjonariusze kontrwywiadu PRL włamali się do konsulatu amerykańskiego w Krakowie. Złamali szyfry do sejfu, a całą operację udokumentowali fotograficznie.
Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce
Artykuł

Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce

Autor: Eugeniusz Starky
Czwartek 23 grudnia 1981 r., międzynarodowe lotnisko w Nowym Jorku. Jutro Wigilia, za chwilę ląduje samolot PLL LOT z Warszawy. To pierwszy samolot z Polski po wprowadzeniu przez reżim komunistyczny stanu wojennego. Oczekujemy w napięciu…
Wygrana Stalina w Teheranie. Los Polski na sumieniu Roosevelta i Churchilla
Artykuł

Wygrana Stalina w Teheranie. Los Polski na sumieniu Roosevelta i Churchilla

Autor: Marcin Chorązki
Od 28 listopada do 1 grudnia 1943 r. Józef Stalin, Winston Churchill i Franklin Delano Roosevelt konferowali w Teheranie. Był to kluczowy moment II wojny światowej. Podjęto najważniejsze decyzje co do końcowego etapu wojny i powojennych losów Europy, w tym Polski.
Wyzwolenie KL Gusen I i II przez wojska amerykańskie 5 maja 1945 r.
Artykuł

Wyzwolenie KL Gusen I i II przez wojska amerykańskie 5 maja 1945 r.

Autor: Tomasz Cieślak
Zlokalizowane na terenie Austrii KL Mauthausen i KL Gusen były najdłużej funkcjonującymi obozami koncentracyjnymi w III Rzeszy. Osadzeni w nich więźniowie musieli wyczekiwać wolności aż do 5 maja 1945 r.
Zachód a Katyń
Artykuł

Zachód a Katyń

Autor: Witold Wasilewski
Stosunek Zachodu do Zbrodni Katyńskiej od początku był moralnie dwuznaczny, a postawa polityczna rządów USA i państw zachodnioeuropejskich zmieniała się zależnie od ich ideowego nastawienia i sytuacji międzynarodowej.
Zapomniana Jałta
Artykuł

Zapomniana Jałta

Autor: Janusz Wróbel
Konferencja przywódców mocarstw koalicji antyniemieckiej na Krymie w lutym 1945 r. przesądziła o powojennym kształcie Europy. Stalin, Churchill i Roosevelt uzgodnili działania wobec Niemiec, ustalili przebieg powojennych granic wielu państw, dokonali pomiędzy siebie podziału stref wpływów.
Zjednoczona Europa – marzenie Polaków
Artykuł

Zjednoczona Europa – marzenie Polaków

Autor: Sławomir Łukasiewicz
Pomysł zjednoczenia Europy ma w polskiej myśli politycznej bogatą tradycję i silne korzenie. Poczynając od tradycji chrześcijańskich traktujących przestrzeń Europy jako Christianitas, wraz z rozwojem refleksji o polityce i stosunkach międzynarodowych pojawiały się kolejne koncepcje jedności Europy.