Eugeniusz Gedymin Kaszyński urodził się 22 sierpnia 1909 r. w Łodzi. Od dzieciństwa związany z tym miastem, w latach 1928-1931 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Gabriela Narutowicza.
Kariera wojskowa
Po zdaniu egzaminu dojrzałości w 1931 r. wstąpił do wojska. We wrześniu 1932 r. ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty nr 2 w Biedrusku pod Poznaniem i rozpoczął służbę w 31. Pułku Strzelców Kaniowskich w Łodzi. W 1935 r. odszedł z wojska w stopniu podporucznika.
1 kwietnia 1938 r. ponownie rozpoczął służbę jako oficer kontraktowy w 49. Pułku Piechoty Strzelców Huculskich 11. Dywizji Piechoty w Kołomyi. Wziął udział w kampanii wrześniowej, służąc w Batalionie Obrony Narodowej „Stryj” w Grupie Operacyjnej „Stryj” dowodzonej przez gen. Stefana Dembińskiego.
Portret por./mjr. Eugeniusza Kaszyńskiego ps. „Nurt”, dowódcy I batalionu 2. Pułku Piechoty Legionów AK. Autor: Ryszard Dzieciaszek ps. „Dąb” (fot. z zasobu AIPN)
Eugeniusz Gedymin Kaszyński ps. „Nurt”, dowódca I batalionu 2. Pułku Piechoty Legionów AK (fot. z zasobu AIPN)
W nocy z 19 na 20 września 1939 r. wraz z batalionem przekroczył granicę polsko-węgierską i został internowany. Wydostał się z obozu dla internowanych i po dotarciu do Francji wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Służył jako dowódca plutonu w 8. Pułku Piechoty 3. Dywizji Piechoty. Walczył w kampanii francuskiej 1940 r., a po jej zakończeniu przedostał się do Wielkiej Brytanii.
Eugeniusz Kaszyński służył w 4. Brygadzie Kadrowej Strzelców. Następnie wstąpił do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, w której został instruktorem w ośrodku spadochronowym w Ringway koło Manchesteru. Po zgłoszeniu chęci powrotu do kraju, przeszedł intensywny kurs przewidziany dla cichociemnych.
W oddziale „Ponurego”
W nocy z 1 na 2 października 1942 r. Eugeniusz Kaszyński został zrzucony w okolicach Mińska Mazowieckiego wraz z ppor. Waldemarem Szwiecem „Robotem” i ppor. Antonim Jastrzębskim „Ugorem”. Przez krótki czas przebywał wraz z pozostałymi skoczkami w Warszawie w celu aklimatyzacji i zapoznania się z realiami życia w okupowanym kraju. Później został skierowany do Komendy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK. Na Kielecczyźnie znalazł się w oddziale dowodzonym przez Jana Piwnika „Ponurego”. Pełnił funkcję jego zastępcy, dowodząc zgrupowaniem nr 1, które operowało i kwaterowało na Wykusie i w jego okolicach.
Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt” na koniu (fot. z zasobu AIPN)
Sztab Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich „Ponury” (fot. z zasobu AIPN)
2 stycznia 1944 r. objął dowództwo Zgrupowania Partyzanckiego po Janie Piwniku „Ponurym”, który wskutek konfliktu z komendą okręgu został odwołany i skierowany na Nowogródczyznę. W 1944 r. Zgrupowanie Partyzanckie zmieniło nazwę na Oddział Partyzancki 2. Pułku Piechoty Legionów AK, a następnie na I batalion 2. Pułku Piechoty Legionów AK. Dowodzony przez Kaszyńskiego, prowadził intensywne walki z oddziałami niemieckimi na obszarze Kielecczyzny.
Koniec epopei
W połowie sierpnia 1944 r. Kaszyński otrzymał rozkaz sformowania dużego zgrupowania partyzanckiego, które miało iść na pomoc powstańczej Warszawie. Zgrupowanie liczyło ok. sześciu tysięcy partyzantów. Wskutek trudności z jego utrzymaniem na terenie kontrolowanym przez Niemców (dysponujących bronią ciężką w postaci artylerii, sił pancernych i lotniczych) zostało one podzielone na mniejsze oddziały.
Eugeniusz Gedymin Kaszyński ps. „Nurt” – pierwszy od lewej (fot. z zasobu AIPN)
14 listopada 1944 r. Eugeniusz Kaszyński dokonał rozformowania dowodzonego przez siebie I batalionu 2. Pułku Piechoty Legionów AK, rozpuszczając swoich ludzi na zimowe kwatery. Po wkroczeniu oddziałów Armii Czerwonej na Kielecczyznę udał się do Warszawy, a następnie do Krakowa. W sierpniu 1945 r. wyjechał przez Czechosłowację do Wielkiej Brytanii, gdzie pozostał już do końca życia.
Zmarł w samotności 24 marca 1976 r. w Londynie. W 1994 r. jego prochy zostały sprowadzone do Polski i pochowane przy kapliczce na Wykusie.
Więcej interesujących materiałów na profilu Archiwum IPN
